ຄວາມຈິງ, ສົມມຸດຖານ, ທິດສະດີ ແລະ ກົດເກນ ຕ່າງກັນ?
ຄວາມຈິງ (Fact), ສົມມຸດຖານ (Hypothesis), ທິດສະດີ (Theory) ແລະ ກົດເກນ (Law) ມັນຕ່າງກັນແນວໃດ? ເພາະແຕ່ລະອັນກະລ້ວນແລ້ວແມ່ນມີຄວາມໝາຍວ່າ ຄວາມຈິງໝົດ. ເຮົາຈະມາເບິ່ງນິຍາມແຕ່ລະໂຕກັນວ່າມັນແຕກຕ່າງກັນແນວໃດ ໃນມຸມມອງຂອງວິທະຍາສາດ.
ບົດຄວາມມື້ນີ້ແມ່ນມາແບບສັ້ນໆ ເພາະວ່າປັດໜ້າ feed twitter ໄປເຫັນ ຫົວຂໍ້ດັ່ງກ່າວ ແລ້ວເຂົ້າໄປອ່ານ ຮູ້ສຶກສາມັນໜ້າສົນໃຈ ແລະ ຕ້ອງບອກຕໍ່ກັນໄປ ເພາະເຮົາຄິດວ່າ ບາງຄົນຮູ້ຈັກຄຳແຕ່ລະຄຳແຕ່ບໍ່ຮູ້ຄວາມໝາຍ ແລະ ວິທີການໃຊ້ອ້າງອີງໃຫ້ຖືກກັບສິ່ງທີ່ຕົນເອງຈະເວົ້າຢູ່.
The difference between a fact, hypothesis, theory, and law in science: https://t.co/mg4RYs57Qi #science pic.twitter.com/x0qTqmdd4A
— Lifehacker (@lifehacker) February 20, 2018
- ຄວາມຈິງ (Fact) ໝາຍເຖິງ ການສັງເກດສິ່ງຕ່າງໆທີ່ເກີດຂຶ້ນອ້ອມໂຕເຮົາ. ຕົວຢ່າງ: ຢູ່ທາງນອກມັນຄືແຈ້ງ.
- ຂໍ້ສົມມຸດຖານ (Hypothesis) ໝາຍເຖິງ ການຕັ້ງຂໍ້ສົມມຸດຖານ ຫຼື ສະເໜີແນວຄິດຂຶ້ນມາຈັກອັນໜຶ່ງ ຫຼື ຫຼາຍໆອັນ ແລ້ວເອົາອັນທີ່ຄິດວ່າຖືກທີ່ສຸດມາເປັນຂໍ້ສົມມຸດຖານວ່າ ສິ່ງທີ່ເກີດຂຶ້ນນັ້ນມັນເກີດຂຶ້ນຍ້ອນ…. ຫຼັງຈາກນັ້ນເຮົາກໍຈະໄປທົດສອບເບິ່ງວ່າຂໍ້ສັນນິຖານຂອງເຮົາຖືກແທ້ບໍ່ ຖ້າຖືກແທ້ ຫຼັງຈາກນັ້ນຂໍ້ສັນນິຖານຂອງເຮົາກໍຈະກາຍເປັນ ທິດສະດີ. ຕົວຢ່າງ: ຢູ່ທາງນອກມັນແຈ້ງ ຍ້ອນວ່າຕາເວັນອອກ.
- ທິດສະດີ (Theory) ໝາຍເຖິງ ການອະທິບາຍທີ່ຖືກຢັ້ງຢືນວິທີການທົດລອງທາງວິທະຍາສາດ ແລະ ຖືກທົດລອງຊ້ຳໆກັນຈົນແນ່ໃຈວ່າ ຂໍ້ສັນນິຖານດັ່ງກ່າວແມ່ນຖືກແທ້ ແລະ ໄດ້ຮັບການຢືນຢັນຈາກການສັງເກດການ ແລະ ການທົດລອງຫຼາຍໆຄັ້ງ. ຕົວຢ່າງ: ເວລາທີ່ຕາເວັນອອກ ມັນຈະເຮັດໃຫ້ຢູ່ທາງນອກແຈ້ງ.
- ກົດເກນ (Law) ໝາຍເຖິງ ຄຳເວົ້າ ໃດໜຶ່ງທີ່ເກີດຈາກການທົດລອງຊ້ຳໆກັນໂດຍການສັງເກດ ທີ່ມັນສາມາດອະທິບາຍບາງປະກົດການທີ່ເກີດຂຶ້ນຂອງທຳມະຊາດໄດ້ ໂດຍມັນສາມາດສະແດງຫຼັກຖານວ່າມີບາງຢ່າງເກີດຂຶ້ນ ແລະ ລັກສະນະທີ່ມັນເກີດຂຶ້ນມັນເປັນແບບໃດ. ແຕ່ວ່າ ກົດເກນ ບໍ່ໄດ້ອະທິບາຍວ່າເປັນຫຍັງຄືເກີດຂຶ້ນໄດ້. ຕົວຢ່າງ: ກົດເກນແຮງໂນ້ມຖ່ວງຂອງທ່ານນິວຕັນ (Newton’s Law of Universal Gravitation.
ຂອບໃຈທີ່ມາ Lifehacker
