ລວມຍອດຜະລິດຕະພັນພາຍໃນ (Gross Domestic Product)
ໃຜທີ່ຮຽນເສດຖະສາດພື້ນຖານມາອາດຈະຄຸ້ນເຄີຍກັບຄຳວ່າ GDP (Gross Domestic Product) ຫຼື ລວມຍອດຜະລິດຕະພັນພາຍໃນ ມາແລ້ວ. ແລ້ວຮູ້ບໍ່ວ່າມັນ GDP ບໍ່ມີພຽງແຕ່ການໄລ່ ແລະ ອະທິບາຍແຕ່ຢ່າງດຽວເທົ່ານັ້ນ. ມັນຍັງແຍກອອກເປັນຫຼາຍໆອັນ ຫຼື ເພິ່ນຍັງໄລ່ GDP ໄດ້ຫຼາຍຮູບແບບ ແລະ ອະທິບາຍໄດ້ຫຼາຍຄວາມໝາຍເຊັ່ນ: GDP Nominal, Real GDP ແລະ GDP Deflation. ອ້າວ! ແລ້ວ 3 ອັນທີ່ກ່າວມານີ້ມັນໝາຍຄວາມວ່າຈັ່ງໄດ໋ຊັ້ນ? ດຽວເຮົາມາຫາຄຳຕອບກັນໄດ້ເລີຍ.
GDP
Gross Domestic Product ຫຼື ລວມຍອດຜະລິດຕະພັນພາຍໃນ ໝາຍເຖິງມູນຄ່າການຜະລິດທັງໝົດພາຍໃນປະເທດເຮົາ ທີ່ເກີດຂຶ້ນພາຍໃນ ໂດຍສູດການຄິດໄລ່ຈະມີ: ການຊົມໃຊ້ພາກເອກະຊົນ (ຫຼື ການຊົມໃຊ້ຄົວເຮືອນພາຍໃນປະເທດ)(C) + ການລົງທຶນພາກເອກະຊົນ (I) + ການລົງທຶນພາກລັດ (G) + ມູນຄ່າການນຳເຂົ້າ ແລະ ສົ່ງອອກ (X-M). ໄລ່ອອກມາແລ້ວເຮົາກໍຈະໄດ້ GDP ເຊິ່ງວ່າ GDP ໂຕນີ້ເຮົາສາມາດເອີ້ນມັນວ່າ ເປັນ GDP Nominal ຫຼື GDP ອີງຕາມລາຄາຕະຫຼາດນະປີນັ້ນ.
ການໄລ່ GDP ໂຕນີ້ຕ້ອງບອກກ່ອນວ່າເປັນການໄລ່ທີ່ເຮົາເອົາ ອັດຕາເງິນເຟີ້ເຂົ້າໄປນຳ (inflation).
Real GDP
Real GDP ຫຼື GDP ທີ່ແທ້ຈິງ ເປັນການໄລ່ GDP ທີ່ໄດ້ຈາກການເອົາອັດຕາເງິນເຟີ້ນັ້ນອອກໄປ ຫຼື ເຮົາຈະໄດ້ແຕ່ ມູນຄ່າການຜະລິດທີ່ແທ້ຈິງ ໂດຍເຮົາຈະໄລ່ເອົາຕາມການອ້າງອີງລາຄາຈາກປີຖານ. ເປັນຫຍັງເຮົາຈຶ່ງເອົາປີຖານມາປຽບທຽບລະ? ກະຍ້ອນວ່າ ເຮົາບໍ່ຢາກຮູ້ວ່າລາຄາມັນເພີ່ມຂຶ້ນ ແຕ່ເຮົາຈະຮູ້ວ່າ ຜົນຜະລິດເຮົາເພີ່ມຂຶ້ນຫຼາຍ ຫຼື ໜ້ອຍສ່ຳໃດ. ດັ່ງນັ້ນ ເຮົາຈຶ່ງໄລ່ຕາມປີຖານ ໂດຍສົມທຽບວ່າລາຄາໃນປີດັ່ງກ່າວແມ່ນເທົ່າກັບລາຄາຂອງປີຖານຂອງເຮົາ. ຖ້າເຮົາໄລ່ມາແລ້ວ ມູນຄ່າມັນເພີ່ມຂຶ້ນ ກໍສະແດງວ່າຜົນຜະລິດຂອງເຮົາເພີ່ມຂຶ້ນ.
ໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວ Real GDP ຈະຫຼຸດ Nominal GDP.
ການຄິດໄລ່ເຮົາກໍເອົາ ຈຳນວນການຜະລິດທັງໝົດມາຄູນໃຫ້ລາຄາໃນປີຖານ.
GDP Deflector
ຫຼື ເອີ້ນໃນພາສາລາວ ແມ່ນຕົວປັບລາຄາ ເຊິ່ງຕົວເລກ GDP deflector ແມ່ນໄດ້ຈາກການເອົາ ສ່ວນຕ່າງລະຫວ່າງ GDP ລາຄາໃນປີ ແລະ GDP ລາຄາຄົງທີ (ຕາມປີຖານ) ມາລົບກັນ.
ສູດຄິດໄລ່:
GDP Deflector: (Nominal GDP / Real GDP) * 100
GDP ຕາມລາຄາປີຖານ ແລະ GDP ລາຄາຕາມປີ ມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນແນວໃດ?
ຕາມປົກກະຕິແລ້ວການໄລ່ GDP ຈະໄລ່ອີງຕາມລາຄາໃນປີ ແລະ ລາຄາຕາມປີຖານ ເພື່ອຈຸດປະສົງທີ່ແຕກຕ່າງກັນຄື:
- ການໄລ່ GDP ທີ່ອີງຕາມປີຖານ ຫຼື ຕາມລາຄາຄົງທີ່ນັ້ນ ກໍເພື່ອຢາກເຫັນ ຫຼື ຢາກວັດແທກ ການເຕີບໂຕເສດຖະກິດທີ່ແທ້ຈິງ ໂດຍເຮົາຈະໄດ້ເຫັນວ່າ ປະລິມານການຜະລິດຂອງເຮົາເພີ່ມຂຶ້ນຫຼາຍເທົ່າໃດຈາກປີກ່ອນໜ້ານີ້ ໂດຍທີ່ເຮົາບໍ່ໄດ້ເອົາລາຄາມາເປັນໂຕອ້າງອີງ (ຕັດດ້ານລາຄາອອກໄປ) ເຊິ່ງລາຄາຂອງຜົນຜະລິດທີ່ເຮົາໄດ້ມານັ້ນແມ່ນເປັນລາຄາທີ່ບໍ່ໄດ້ມີການປ່ຽນແປງ. ການຄິດໄລ່ Real GDP ປະຈຳປີ 2017 ນັ້ນແມ່ນໄດ້ອີງຕາມລາຄາຕາມປີຖານ 2012.
- ແຕກຕ່າງຈາກການໄລ່ GDP ທີ່ອີງຕາມລາຄາປີປະຈຸບັນ ການຄິດໄລ່ຕາມລາຄາຍີ້ແມ່ນເພື່ອຢາກວັດແທກໃຫ້ເຫັນການເຕີບໂຕ ຫຼື ການປ່ຽນແປງໃນດ້ານປະລິມານ ແລະ ທາງດ້ານລາຄາ ໂດຍເຮົາຈະເຫັນໄດ້ວ່າ ມູນຄ່າເສດຖະກິດທີ່ເກີດຂຶ້ນໃນປີນັ້ນມີເທົ່າໃດ. ການຄິດໄລ່ທີ່ກ່ຽວພັນກັບ GDP ລາຄາໃນປີແມ່ນເຮົາສາມາດຄິດໄລ່ GDP per capita ຫຼື ມູນຄ່າລວມຍອດຜະລິຕະພັນຕໍ່ຫົວຄົນ ແລະ ໂຄງປະກອບຂອງເສດຖະກິດ.
ໄລຍະເວລາການເຜີຍແຜ່ GDP
ເດືອນ 1-2:
- ສັງລວມຂໍ້ມູນຈາກຂະແໜງການ
- ເກັບກຳຂໍ້ມູນກັບບໍລິສັດ
- ວິໄຈຂໍ້ມູນຈາກການສຳຫຼວດ
ເດືອນ 3:
- GDP ຂາດຕົວປີ 2017
- GDP ຄາດຄະເນເບື້ອງຕົນປີ 2018
ເດືອນ 6-8:
- ວິເຄາະຂໍ້ມູນຈາກການສຳຫຼວດວິສາຫະກິດປະຈຳປີ
- ເກັບກຳຂໍ້ມູນຈາກຂະແໜງການ
ເດືອນ 8:
- ຄາດຄະເນ GDP ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ປີ 2018 (ຕີລາຄາຈາກການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ 6ເດືອນ)
ເດືອນ 9-10:
- ລົງຕິດຕາມບາງບໍລິສັດຕົ້ນຕໍ
- ສ້າງຕາຕະລາງດຸນດ່ຽງການຜະລິດ ແລະ ການນຳໃຊ້
- ວິເຄາະຂໍ້ມູນທັງໝົດ
ເດືອນ 12:
- GDP ໃນແງ່ການໃຊ້ຈ່າຍ
ຄວາມແຕກຕ່າງລະຫວ່າງ GDP ແລະ GNI
Gross National Income ລວມຍອດລາຍຮັບແຫ່ງຊາດ ເປັນເຄື່ອງມືໃຊ້ເພື່ອຄິດໄລ່ໃຫ້ຮູ້ວ່າ ລາຍຮັບຂອງປະເທດນັ້ນມີເທົ່າໃດ (ແບບ pure) ເຊິ່ງໄດ້ລວມເອົາມູນຄ່າສິນຄ້າທີ່ຜະລິດ ແລະ ລາຍຮັບຂອງປະຊາຊົນເຂົ້າໄປນຳ ແຕ່ວ່າ ເອົາແຕ່ສະເພາະຄົນຂອງປະເທດນັ້ນ (ສັນຊາດນັ້ນ) ເຊິ່ງລາຍໄດ້ຂອງຄົນຕ່າງປະເທດທີ່ເຮັດວຽກ ແລະ ມີລາຍຮັບຢູ່ປະເທດນັ້ນ ຈະບໍ່ໄດ້ເອົາເຂົ້າມາໄລ່ນຳ.
ໂດຍການປະເມີນຈາກ ມູນຄ່າສິນຄ້າ ແລະ ການບໍລິການທີ່ຢູ່ພາຍໃນລະບົບເສດຖະກິດ ບວກໃຫ້ ລາຍຮັບຂັ້ນຕົ້ນ (ຄ່າແຮງງານ ແລະ ຜົນກຳໄລ) ທີ່ໄດ້ຈາກຕ່າງປະເທດສຸດທິ (ລາຍຮັບທີ່ໄດ້ຈາກຄົນລາວໄປເຮັດວຽກ ຫຼື ສ້າງລາຍຮັບຢູ່ຕ່າງປະເທດ).
ເຊິ່ງວ່າ ການຄິດໄລ່ GDP ເພື່ອໃຫ້ເຮົາເຫັນວ່າ ປະເທດນັ້ນມີຄວາມເຂັ້ມແຂງທາງດ້ານເສດຖະກິດຫຼາຍສ່ຳໃດ ແຕ່ GNI ເປັນການວັດແທກຄວາມເຂັ້ມແຂງດ້ານເສດຖະກິດຂອງພົນລະເມືອງໃນປະເທດນັ້ນໆ.
ການຄິດໄລ່ແມ່ນຈະໄລ່ເປັນສະກຸນຕ່າງປະເທດ (ໂດລາ) ເພື່ອສົມທຽບລະຫວ່າງປະເທດ ໂດຍຈະສະແດງໃຫ້ເຫັນສ່ວນຕ່າງຂອງການໃຊ້ຈ່າຍລະຫວ່າງປະເທດ.
ສູດການຄິດໄລ່:
ລວມຍອດລາຍຮັບແຫ່ງຊາດ (GNI) = ລວມຍອດຜະລິດຕະພັນພາຍໃນ (GDP) + ຄ່າແຮງງານເງິນເດືອນຄົນລາວທີ່ເຮັດວຽກຢູ່ຕ່າງປະເທດ, ລາຍຮັບທາງຊັບສິນຈາກຕ່າງປະເທດ ແລະ ພາສີຜະລິດຕະພັນທີ່ໄດ້ຮັບຈາກຕ່າງປະເທດ – ຄ່າແຮງງານເງິນເດືອນຄົນຕ່າງປະເທດທີ່ເຮັດວຽກຢູ່ລາວ, ລາຍຮັບທາງຊັບສິນສົ່ງອອກໄປຕ່າງປະເທດ ແລະ ພາສີຜະລິດຕະພັນຈ່າຍໃຫ້ຕ່າງປະເທດ
GNI = GDP + net(primary) income from aboard
